Προσποιητή υπομονή και υποκριτική τήρηση του Ευαγγελικού λόγου

Κεφάλαιο 18: Μερικοί δείχνουν ότι κάνουν υπομονή, αλλά με τη σιωπή τους προκαλούν το θυμό του αδελφού τους.

...

Κατά τον ίδιο τρόπο, σε τίποτε δεν εξυπηρετεί η σιωπή μας την ώρα της αντιδικίας, αν αυτή παίρνει τη θέση της βρισιάς και της αντιλογίας ή αν τη συνδυάζουμε με κάποιες χειρονομίες, οι οποίες θα εξοργίσουν ασφαλώς περισσότερο αυτόν που προσπαθούμε να κατευνάσουμε και έτσι θα γίνουμε η αιτία της καταστροφής του.

...

Κεφάλαιο 20: Για την προσποιητή υπομονή μερικών, οι οποίοι στρέφουν το πρόσωπό τους για να τους χτυπήσουν και στο άλλο μάγουλο.

Συναντούμε όμως συχνά σε ορισμένους αδελφούς και ένα άλλο είδος ανόητης συμπεριφοράς με τη μορφή μιας επιτηδευμένης υπομονής.

Αυτοί δεν σταματούν τη λογομαχία, την οποία έχουν ξεκινήσει με τα προκλητικά τους λόγια, αλλά συνεχίζουν να εξοργίζουν τους αδελφούς τους μέχρι που να τους αναγκάσουν να αντιδράσουν έντονα ή και να τους επιτεθούν. Αν μάλιστα συμβεί και δεχθούν στη συνέχεια ένα ελαφρό ράπισμα, γυρίζουν κι από την «άλλη σιαγόνα» για να τους χτυπήσουν και εκεί, σαν να εφαρμόζυν μ' αυτό τον τρόπο την τελειότητα της Ευαγγελικής εντολής, που λέει: «Αν κάποιος σε χτυπήσει στο δεξί μάγουλο, γύρισέ του και το άλλο» (Ματθ. 5, 39). Δεν καταλαβαίνουν όμως αυτοί οι άνθρωποι, ούτε και στο ελάχιστο, το νόημα της και το σκοπό αυτού του κειμένου. Νομίζουν ότι μ' αυτή τη συμπεριφορά τους εφαρμόζουν την υπομονή που μας συστήνει το ιερό Ευαγγέλιο, ενώ στην πραγματικότητα είναι δέσμιοι του πάθους της οργής. Το νόημα όμως του Ευαγγελικού αυτού χωρίου είναι εντελώς διαφορετικό. Ο Κύριος θέλει να ξεριζώσει ολοσχερώς αυτό το πάθος. Γι' αυτό δεν αρκείται στο να απαγορεύσει απλώς την εφαρμογή του νόμου της ανταπόδοσης και της βιαιοπραγίας, αλλά μας παραγγέλει, να καταπραϋνουμε αυτόν που μας χτυπά -τη στιγμή ακριβώς που δεχόμαστε απανωτές προσβολές και χτυπήματα- με την πραότητα και την υπομονή μας.

Κεφάλαιο 21: Πώς γίνεται και, ενώ τηρούμε αυτή την εντολή του Θεού, δεν οδηγούμαστε προς την τελειότητα;

ΠΑΤΗΡ ΓΕΡΜΑΝΟΣ: 

Πώς είναι δυνατόν να θεωρείται αξιόμεμπτος εκείνος που τηρεί την εντολή του Ευαγγελίου; Αυτός που όχι μόνο δεν ανταποδίδει κακό στο κακό, αλλά που είναι έτοιμος να υπομείνει και ενδεχόμενη νέα προσβολή;

Κεφάλαιο 22: Ο Κύριος δεν βλέπει μόνο την πράξη, αλλά αξιολογεί και την προαίρεση.

ΑΒΒΑΣ ΙΩΣΗΦ: 

Αναφέρθηκα σ' αυτό πριν από λίγο. Δεν πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας μόνο αυτό που κάποιος έκανες, αλλά επίσης και την πνευματική του διάθεση και την πρόθεσή του. Παρατηρήστε τα συναισθήματα που υποκινούν τις ανθρώπινες πράξεις και εξετάστε από ποιες κινήσεις τις καρδιάς πηγάζουν. Σίγουρα τότε θα δείτε ότι δεν μπορεί σε καμμιά περίπτωση να αποκτήσει την αρετή της υπομονής ένα αντίθετο πνεύμα, δηλαδή το πνεύμα της ανυπομονησίας και της οργής. Ο Κύριος και Λυτρωτής μας θέλησε να μας διδάξει αυτή τη μεγάλη αρετή και να μας τη μεταδώσει, έτσι ώστε να αξιωθούμε να τη ζήσουμε, όχι ως απλή γνώση, αλλά ως βίωμα και ως κίνηση της καρδιάς. Ο Κύριος λέει: «Αν κάποιιος σε ραπίσει στο δεξί μάγουλο, γύρισέ του και το άλλο» (Ματθ. 5, 39). Αυτή η φράση μας δίνει με δύο λόγια όλη την τελειότητα της χριστιανικής ζωής. Λέγοντας ο Κύριος «την άλλη διαγόνα», εννοεί ασφαλώς «τη δεξιά». Και αυτό το «άλλο» το δεξί μάγουλο, δεν μπορεί να είναι τίποτε άλλο από τη «βαθειά καρδιά» του ανθρώπου. Ο Κύριος λοιπόν θέλει να ξεριζώσει από τις πιο κρυφές πτυχές της ψυχής την εστία της οργής. Θέλει επίσης να μας διδάξει ότι, όταν ο εξωτερικός άνθρωπος δέχεται ένα χτύπημα στο δεξιό μάγουλο από έναν άδικο και επίβουλο συνάνθρωπο, τότε θα πρέπει και ο «έσω άνθρωπος» να προσφέρει επίσης τη δεξιά του παρειά για χτύπημα. Θα πρέπει δηλαδή και ο «έσω άνθρωπος» να συγκαταβεί ταπεινά στην προσβολή που του έγινε και να πονέσει μαζί με τον εξωτερικό άνθρωπο, προσφέροντας και παραδίδοντας κατά κάποιο τρόπο και το δικό του σώμα στην προσβολή.

Βλέπετε λοιπόν τώρα, πόσο απέχουν αυτοί που προαναφέρατε από την χριστιανική τελειότητα. Το θερό Ευαγγέλιο μας διδάσκει να διατηρούμε την υπομονή και όχι μόνο να μην αντιδρούμε εξωτερικά, αλλά και να παραμένουμε μέσα μας ειρηνικοί. Να μένουμε δηλαδή «αναλλοίωτοι» την ώρα της αντιδικίας και της σύγκρουσης.

Δεν αρκεί βέβαια το να μείνουμε, κατά την ώρα της προσβολής, μόνο εμείς ατάραχοι και ειρηνικοί. Οφείλουμε επιπλέον, με την πραότητα και τον υποχωρητικό τρόπο μας, να βοηθήσουμε και τους άλλους, -οι οποίοι ευθύνονται για την αναταραχή που προηγήθηκε, καθώς ξέσπασαν πάνω μας το πάθος τους- να ξεπεράσουν το θυμό του και να ηρεμήσουν. Θα πρέπει κι εμείς να μην υποχωρήσουμε στην πρόκληση, αλλά και με τη δύναμη της πραότητας να καταστείλουμε παράλληλα και την έκρηξη του πάθους του άλλου. Έτσι θα αφερμόσουμε τον αποστολικό λόγο που λέει: «Μην αφήσεις να σε νικήσει το κακό, αλλά να νικάς το κακό με το αγαθό» (Ρωμ. 12, 21).

Δεν μπορούν όμως να συμπεριφερθούν έτσι εκείνοι που, όπως πραναφέραμε, μιλούν γλυκά και εκφράζονται ταπεινόσχημα και υποκριτικά. Γιατί μ' αυτό τον τρόπο, αντί να σβήσουν μέσα τους την πυρκαϊά του θυμού, τη συνδαυλίζουν. Ρίχνουν μάλιστα προσανάμματα, όχι μόνο στη φωτιά της δικής τους καρδιάς, αλλά και σ' εκείνη του αδελφού τυς. Ακόμα και αν πετύχαιναν ποτέ αυτοί οι άνθρωποι να διατηρήσουν την πραότητα και την ειρήνη τους, και τότε πάλι δε θα είχαν το δίκιο με το μέρος τους. Κι αυτό γιατί αυτοί θέλησαν α αποκτήσουν τη δόξα της υπομονής, βάζοντας σε δοκιμασία την ψυχή του αδελφού τους. Αυτού του είδους οι άνθρωποι παραμένουν ξένοι από εκείνη την αγάπη που εννοεί ο Απόστολος, όταν λέει: «Η αγάπη δεν επιδιώκει το δικό της συμφέρον» (Α΄ Κορ. 13, 5), αλλά την ωφέλεια των άλλων. Γιατί ο άνθρωπος που έχει αυτή την αγάπη, δεν επιδιώκει να πλουτίσει επιβαρύνοντας τους άλλους ανθρώπους, ούτε επιθυμεί να κερδίσει οφέλη, αδιαφορώντας και εξουθενώνοντας τον αδελφό του.

ΑΒΒΑ ΚΑΣΣΙΑΝΟΥ

ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΡΗΜΟΥ ΜΟΝΑΧΙΚΟΙ 

ΜΟΝΑΧΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ

ΤΑ ΟΚΤΩ ΒΑΣΙΚΑ ΠΑΘΗ

ΤΟΜΟΣ Β΄

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΤΟΙΜΑΣΙΑ

(σελ. 31 & σελ. 33-36)