Τί συμβουλές ἠμπορεῖτε νά δώσετε σ᾿ ἐμᾶς τούς παντρεμμένους; Πρέπει νά καταφεύγουμε στό διαζύγιο; Γέροντος Ραφαήλ Νόϊκα.

Μοναχισμός. Ἡ ὁδός τῆς οὐσιαστικῆς ἐμπειρίας

Ἡ ἐπιστροφή μου στήν Ὀρθοδοξία καί ἡ εἴσοδός μου στόν μοναχισμό

Γέροντος Ραφαήλ Νόϊκα

Τί συμβουλές ἠμπορεῖτε νά δώσετε σ᾿ ἐμᾶς τούς παντρεμμένους;  Πρέπει νά καταφεύγουμε στό διαζύγιο;

Θεωρῶ μία παράλογη τόλμη νά ὁμιλήσω ἐγώ γιά τόν γάμο, ἀλλά γιά νά εἶμαι ἐντάξει καί μέ τίς περιστάσεις, σᾶς λέγω αὐτό πού ἠμπορῶ, δεδομένου, θεωρῶ  ὅτι καί ὁ μοναχισμός καί ὁ ἔγγαμος βίος ζοῦμε στήν ἴδια ἀνθρώπινη φύσι καί στήν ἴδια πλάσι τοῦ Θεοῦ.
Εἶναι προφανές ὅτι καί στόν γάμο αὐτό πού προέχει εἶναι ἡ σωτηρία, ὄχι μόνο σάν σκέψι, ἀλλά σάν βίωμα καί μέ προσευχή. Πρέπει νά ἐπικαλούμεθα τόν Κύριο στήν προσευχή μας οἱ σύζυγοι λέγοντες: «Κύριε, ἐάν ἐγώ δέν ἠμπορῶ νά ὁμιλήσω στ᾿ αὐτιά της (του) γιά τά πράγματα αὐτά, μίλησε Ἐσύ στήν καρδιά της. Ἄλλαξε τίς καρδιακές της διαθέσεις ἀπέναντί μου, γιά νά μή καταπατοῦμε τίς ἐντολές Σου, διαφωνοῦντες μεταξύ μας καί χωριζόμενοι...».
Καί ἐνθυμοῦμαι ἐδῶ τόν λόγο τοῦ Κυρίου πού λέγει ὅτι: «πρός τήν σκληροκαρδίαν ὑμῶν ἔγραψεν ὑμῖν τήν ἐντολήν ταύτην (Μωϋσῆς) (Μάρκ.10,5).
Ἡ μόνη λύσις δέν εἶναι πάντοτε ἡ ἀπόφασις τοῦ διαζυγίου. Θἀ προηγηθοῦν προσπάθειες γεφυρώσεως τοῦ χάσματος τῶν συζύγων καί, ἐάν ἀποδειχθῆ ὅτι ἡ συμβίωσις τους εἶναι ἀδύνατος μέ ἀπρόβλεπτες συνέπειες, θά ἐπιτραπῆ τό διαζύγιο γιά νά ἀποφευχθοῦν φυσικά τά μεγαλύτερα κακά.
 Φυσικά ἡ πρώτη καταφυγή σας εἶναι ἡ Ἐκκλησία, ἡ προσευχή, ἡ ἐξομολόγησις καί ἡ μετάνοια. Κατόπιν σκεφθῆτε πρῶτα τά παιδιά σας. Γιά τά παιδιά, μετά τόν χωρισμόν σας, γράφεται μία ἀπερίγραπτη πολυχρόνια τραγωδία. Καί αὐτό τό ζῶ ὅλο καί περισσότερο ἀπό τήν στιγμή πού ἔγινα Πνευματικός καί ἔρχονται πολλοί ἄνθρωποι στήν ἐξομολόγησι.
Δυστυχῶς οἱ χωρισμοί πληγώνουν τά παιδιά ἀπό γενεά σέ γενεά καί οἱ δυστυχίες ἐπαναλαμβάνονται. Συνεπῶς, ἀπό τήν μία πλευρά, ὁ χωρισμός καί τό διαζύγιο  γίνωνται σάν μία  ἐσχάτη λύσις.  Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά, ἐπιβάλλεται  νά καλλιεργηθῆ ἡ ἀγάπη, ἡ καλωσύνη, διότι στήν ἀρετή τῆς ἀγάπης ἐκπληρώνονται ὅλες οἱ ἀρετές τοῦ Κυρίου. Ὅλα θεραπεύονται καί καλύπτονται διά τῆς ἀγάπης.
Ἡ ἀγάπη τοῦ Κυρίου εἶναι ἡ πρώτη ἐντολή, χωρίς τήν ὁποία κανείς δέν ἠμπορεῖ νά οἰκοδομήση σοβαρά καί τήν ἀγάπη πρός τόν πλησίον του, πού εἶναι ὁ δεύτερος ἑαυτός του. Ἀκόμη ἡ ἀγάπη εἶναι ἡ φύσις τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ Ἀπόστολος Ἰωάννης λέγει στήν πρώτη ἐπιστολή του: «Καί αἱ ἐντολαί αὐτοῦ βαρεῖαι οὐκ εἰσίν»(5,3). Οἱ ἐντολές τοῦ Κυρίου εἶναι ὅ,τι ἀκριβῶς ζητεῖ καί ἐπιθυμεῖ στά βάθη της ἡ ψυχή μου.
Ἔλεγα παλαιότερα νά μή καταδικάζουμε τίς τυχόν ἀνοησίες τοῦ διπλανοῦ μας. Τώρα λέγω ὅτι δέν πρέπει νά καταδικάζουμε τήν ὅποια ἁμαρτία του, διότι εἶναι δυνατόν νά μᾶς ἐπαναφέρη στήν ἀρετή, ἐάν δέν τήν γνωρίζουμε. Καί, δυστυχῶς, τό ἔργο ἐκεῖνο πού σκανδαλίζει πολλές φορές τόν ἄνθρωπο, εἶναι πλησιέστερο πρός τήν ἀγάπη· εἶναι ὁ πιό εὔκολος πειρασμός γιά τόν διάβολο, εἶναι μία ἐπιθυμία, μία συνένωσις.
 Ἀλλά αὐτή ἡ σωματική συνάφεια δέν εἶναι πλήρης ἀγάπη, διότι αὐτή δέν εἶναι στήν φύσι τοῦ ἀνθρώπου. Αὐτή εἶναι μόνο μία πρᾶξις γενετικῆς, ἀλλά εἶναι πλησιέστερα στήν μεγάλη μορφή τῆς ἀγάπης τήν ὁποία μᾶς προστάζει ὁ Κύριός μας. Τόν Θεό, τόν ὠνόμαζα στήν Δύσι, πολλές φορές, καί νά μοῦ συγχωρήσετε αὐτή τήν τόλμη, «Θεό ἐπαγγελματία», δηλαδή  πού γνωρίζει γιά ποιό πράγμα γίνεται λόγος.
 Ὄχι ὅτι οἱ θεοί ἄλλων θρησκειῶν ἤ φιλόσοφοι, γνωρίζουν τόν ἄνθρωπο καί δέν ἠμποροῦν νά ἀνακαλύψουν τήν ἀλήθεια. Ὁ ἰδικός μας εἶναι «ἐπαγγελματίας», εἶναι Αὐτός, ὁ ὁποῖος μᾶς «κατεσκεύασε» καί ὁ ὁποῖος γνωρίζει, ὅπως λέγομε σάν τήν μάννα τά παιδιά της: «μέ γνωρίζει ἐμένα τό ἐμπόρευμα».
Ὁ Θεός γνωρίζει τό ἐμπόρευμα, γνωρίζει ἀπό τί εἴμεθα φτιαγμένοι καί γι᾿ αὐτό ἠμποροῦμε νά ἐμπιστευώμεθα στόν λόγο Του καί νά ἀφιέμεθα στά χέρια Του, ὅπως τό μωρό ἀφίεται στά χέρια τῆς μητέρας του. Τί κάνει ἡ μητέρα του;  Καταλαβαίνει τί σημαίνει ὅταν κλαίη, διότι τό παιδί δέν ἔχει ἄλλο τρόπο νά ὁμιλήση παρά μέ τό κλᾶμμα, διά τοῦ ὁποίου ζητεῖ ὅ,τι χρειάζεται.
Ἡ μητέρα του ξέρει πότε πρέπει νά τό ταΐση, πότε νά τό γυρίση στό ἄλλο πλευρό, ξέρει πότε νά τό ἀλλάξη, τότε μόνο, ὅταν λερωθῆ. Αὐτός εἶναι ὁ Θεός μας. Ξέρει τά πάντα, ὅπως ἡ μάννα τίς ἀνάγκες  τοῦ μωροῦ της.
Ὁ Ψαλμωδός λέγει: «Αὐτός ὁ ὁποῖος ἔπλασε τά μάτια, δέν θά τόν βλέπη; Καί Αὐτός πού ἔπλασε τά αὐτιά, δέν θά Τόν ἀκούη;» Καί συνεχίζω τώρα ἐγώ: Αὐτός πού ἔκαμε τήν  μητέρα, δέν ξέρει τί εἶναι μία μητέρα; Ὁπότε, ἐμεῖς ἠμποροῦμε νά ἐμπιστευθοῦμε στόν Θεό μας ὅλες τίς δυστυχίες μας, ὅλες τίς ἀποτυχίες μας καί, ἔχοντας τήν στοργική ἀγάπη πρός τόν Θεό, ἠμποροῦμε νά ἐμπιστευθοῦμε τά πάντα σ᾿ Αὐτόν ἀπό τά νύχια μέχρι τό κεφάλι, χωρίς φόβο, χωρίς ἐντροπή. Γιατί κρύφθηκε ὁ Ἀδάμ μέσα στίς συστάδες τῶν δένδρων τοῦ παραδείσου, ὅταν ἄκουσε ὅτι ἔρχεται ὁ Θεός;
Ἡ Ἐκκλησία μᾶς διδάσκει νά μή κρυβώμεθα, νά μή σκεπαζώμεθα μέ φύλλα συκιᾶς, ἀλλά νά ἐρχώμεθα γυμνοί ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, ἐξομολογούμενοι ἐνώπιόν Του τίς ἁμαρτίες μας, μέσῳ τοῦ ἱερέως, ὁ ὁποῖος εἶναι ὁ ἀνθρώπινος μάρτυς τῆς ὁμολογίας μας.  Καί νά ἀφήνουμε τά χέρια Του νά καλύπτουν τήν ἐντροπή μας μέ τήν ἀγάπη Του, καθώς ἔκαμε καί στόν Ἀδάμ, μέχρις ὅτου τελικά ἀπομακρύνθηκε ἀπ᾿ Αὐτόν. Καί ὁ Θεός τόν ἐσκέπασε μέ τούς δερμάτινους χιτῶνες, ἀντί τῶν ψεύτικων φύλλων τῆς συκιᾶς.

 ***

Γέροντος Ραφαήλ Νόϊκα

Ἡ ἐπιστροφή μου στήν Ὀρθοδοξία   

καί ἡ  εἴσοδός μου στόν μοναχισμό

Μετάφρασις - ἐπιμέλεια ὑπό ἀδελφῶν 

Ἱερᾶς Μονῆς Ὅσιου Γρηγορίου Ἁγίου Ὅρους 

2005