«Συνάντηση Ορθοδόξων Σουηδών στήν Ναύπακτο» «Ορθόδοξη Ψυχοθεραπεία στήν Σουηδία» ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΙΕΡΟΘΕΟΣ ΒΛΑΧΟΣ

Τό τριήμερο 16-18 Σεπτεμβρίου επισκέφθηκε τήν Ναύπακτο μιά ομάδα δεκατριών Σουηδών Ορθοδόξων γιά νά συναντήση τόν Σεβ. Μητροπολίτη μας καί νά συζητήση μαζί του θεολογικά θέματα.

Σουηδοί Ορθόδοξοι; Ήταν η πρώτη μας σκέψη. Δέν είναι η Σουηδία μιά χώρα Λουθηρανών, Προτεσταντών καί αθέων; Υπάρχουν Ορθόδοξοι πέρα από τούς Έλληνες μετανάστες; Κι όμως. Κάπου στήν Βόρεια Σουηδία, κοντά στόν Αρκτικό Κύκλο, μέ τούς -40oC καί τίς τρείς μόνον ώρες ήλιου τόν Δεκέμβριο, τό Άγιο Πνεύμα έκαυσε τίς καρδιές κάποιων ανθρώπων καί αυτοί μεταστράφηκαν μέ ζήλο πρός τήν Ορθοδοξία. Ο επικεφαλής τους, πρώην λουθηρανός πάστορας καί τώρα ορθόδοξος Ιερέας, ο π. Βενέδικτος, «συνάντησε» τόν Σεβασμιώτατο κ. Ιερόθεο τυχαία, σέ ένα βιβλιοπωλείο, όταν βρέθηκε μπροστά του τό βιβλίο «Ορθόδοξη Ψυχοθεραπεία» στήν αγγλική μετάφραση. Τό πήρε, τό διάβασε, κι αισθανόταν «ότι υπήρχαν άγγελοι στό δωμάτιο», όπως μάς εκμυστηρεύτηκε. Από τότε διδάσκει τά βιβλία τού Σεβασμιωτάτου σέ ειδικό Σεμινάριο πού διοργανώνει στήν Ενορία του τά τελευταία είκοσι χρόνια.

Ο τρόπος γνωριμίας καί επικοινωνίας προκειμένου νά πραγματο­ποιηθή τό ταξίδι τους στήν Ναύπακτο περιγράφεται στό πρώτο ηλεκτρο­νικό μήνυμα πού απέστειλε ο μόνος Έλληνας τής ομάδας, ιατρός Μ.Π., πού ζή καί εργάζεται τά τελευταία χρόνια στήν Σουηδία:

«Άγιε δέσποτα,

Είμαι ένας Έλληνας ιατρός, ο οποίος πρίν από έξι καί πλέον χρόνια αναζήτησα επαγγελματική αξιοπρέπεια καί προοπτική στήν Σουηδία. Προέρχομαι από τήν Κ. καί ως μοναδικό, έμμεσο συνδετικό κρίκο μέ τήν δική σας προσωπική ιστορία λαμβάνω αυτοβούλως τό θάρρος νά αναφέρω τόν π.Χρ.Σ., από τά χρόνια σας στήν Ι.Μ. Εδέσσης, ο οποίος είναι πνευματικός τού αδερφού μου από ετών.

Γεννήθηκα καί μεγάλωσα σέ ένα θεοσεβές περιβάλλον καί κατ’ ευλογία Θεού βίωσα καί εξακολουθώ νά έχω τήν πεποίθηση ότι βιώνω τήν εγγύτητα τής παρουσίας τού Θεού στήν ζωή μου. Στήν Σουηδία αναζήτησα τήν αναφορά μου σέ ορθόδοξες ενορίες καί αυτό πλούτισε τήν καθημερινότητά μου μέ ανεκτίμητες ευλογίες.

Τόν Σεπτέμβριο τού 2009, έχοντας πλέον εγκατασταθή στό βορειότερο τμήμα τής Σουηδίας (καί ως εκ τούτου έχοντας απωλέσει τήν εύκολη πρόσβαση σέ ελληνική ή σερβική ενορία) ήρθα γιά πρώτη φορά σέ επαφή μέ μιά πραγματικά απομακρυσμένη, αλλά όχι απομονωμένη, σουηδική ορθόδοξη κοινότητα. Γιά λογαριασμό τής κοινότητας αυτής σάς γράφω τό παρόν.

Η κοινότητα αυτή αποτελεί αρκετά αντιπροσωπευτικό παράδειγμα αντίστοιχων κινήσεων πού έλαβαν καί λαμβάνουν χώρα σέ διάφορα μέρη τής Σουηδίας.

Κεφαλή τής ενορίας είναι ο π. Benedikt Pohjanen, ο οποίος είναι ευρύτερα γνωστός καί βραβευμένος συγγραφέας τής Σουηδίας μέ σπουδές στήν θεολογία καί τήν φιλοσοφία. Ο άνθρωπος αυτός είναι ένας αντιπροσωπευτικός βλαστός τής ευρύτερης περιοχής στήν οποία κατοικώ, αναθρεμμένος μέ τά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τής κουλτούρας τής περιοχής αυτής, κουλτούρας η οποία προήλθε από πάντρεμα σουηδικών καί φινλανδικών στοιχείων. Υπήρξε Ιερέας τής προτεσταντικής σουηδικής εκκλησίας, μέ ιδιαίτερο κύρος στήν περιοχή του, από ό,τι έμαθα από άλλα μέλη τής ενορίας πού έχουν σχέση μαζί του από πολλών ετών. Διά προσωπικών γνωριμιών, εμπειριών καί μελέτης ήρθε σέ επαφή μέ τήν ορθόδοξη θεολογία καί ελκύστηκε από τήν αυθεντικότητά της. Μεταστράφηκε, μαζί μέ τήν σύζυγό του, σέ Ορθόδοξο πρό τουλάχιστον 20ετίας καί πρό 12ετίας χειροτονήθηκε σέ ορθόδοξο Ιερέα…

Στήν Ορθοδοξία τόν ακολούθησαν κατόπιν παρελεύσεως κάποιων ετών καί δυό άλλοι πρώην προτεστάντες Ιερείς, μετά τών συζύγων τους. Αυτοί δέν προχώρησαν στήν ορθόδοξη ιερωσύνη. Τόν π. Benedikt ακολούθησαν επίσης καί κάποιοι λαϊκοί καί μιά μικρή ενορία σχηματίστηκε, η οποία κατά καιρούς πλαισιώθηκε από φινλανδούς, Ρώσους καί Έλληνες Ορθοδόξους.

…Κατάφερε τό ζεύγος Pohjanen νά ανεγείρη έναν περικαλλή ναό, ο οποίος αγιογραφήθηκε μέ επιμέλεια από τήν πρεσβυτέρα Monica Pohjanen, η οποία έχοντας εκ τών προτέρων κλίση στήν ζωγραφική διδάχτηκε τήν αγιογραφία στό μοναστήρι τού Βάλαμο στήν νοτιοανατολική Φινλανδία. Από τό μοναστήρι αυτό έλαβε ο π. Benedikt καί τήν βασική ιερατική του κατάρτιση.

Από τά πρώτα στάδια τής γνωριμίας μας μού έκανε λόγο ο π. Benedikt γιά τήν θετική επίδραση πού είχαν επάνω του δικά σας συγγράμματα, τά οποία μελέτησε στήν αγγλική τους μετάφραση. Συζήτησε επίσης μαζί μου τήν σκέψη του νά σάς καλέση στήν Σουηδία νά δώσετε σειρά διαλέξεων στήν μικρή μας ομήγυρη, τήν οποία ο ίδιος φροντίζει νά εφοδιάζη πνευματικά μέσω σεμιναρίων περί θεμάτων δογματικών καί λειτουργικών.

Στήν ιδέα νά μεσολαβήσω γιά τήν πρόσκλησή σας στήν Σουηδία ήμουν ιδιαίτερα θετικός από τήν αρχή, αφού η σπουδή σας περί τού θέματος τής ορθόδοξης ψυχοθεραπείας μού είναι ιδιαίτερα ελκυστική. Θά ήθελα όμως νά βοηθήσω αυτήν τήν κοινότητα ακόμη καί άν δέν είχα προσωπικό ενδιαφέρον γιά τά συγγράμματά σας.

Πήρε κάποιον καιρό μέχρι η σκέψη περί ενός ρεαλιστικού πλαισίου επικοινωνίας μαζί σας νά ωριμάση καί νά υλοποιηθή διά τού παρόντος γράμματος, άν καί κάπως διαφοροποιημένη ως πρός τό περιεχόμενό της. Επιθυμία, λοιπόν, άγιε δέσποτα, τής κοινότητας, εκ μέρους τής οποίας σάς γράφω, αλλά καί εμού προσωπικώς, είναι νά μάς δοθή η δυνατότητα νά έρθουμε εμείς νά συναντήσουμε εσάς. Θέλουμε γιά τήν ακρίβεια νά διοργανώσουμε ένα ολιγοήμερο σεμινάριο ορθοδόξου πίστεως καί λειτουργικής ζωής σέ χώρο τής Μητροπόλεως Ναυπάκτου καί Αγίου Βλασίου. Επιθυμία είναι τό σεμινάριο αυτό νά γίνη κατά τό ερχόμενο καλοκαίρι καί η δική σας ενεργής συμμετοχή στίς εργασίες τού σεμιναρίου θεωρείται αναντικατάστατη.

Κατανοούμε ότι οι συγκυρίες γιά τήν Ελλάδα (καί ενδεχομένως καί τήν Μητρόπολη Ναυπάκτου) είναι δύσκολες καί δέν επιθυμούμε νά επιβαρύνουμε τήν Μητρόπολη αλλά καί εσάς προσωπικώς. Ίσως, όμως, άγιε δέσποτα, είναι αυτή ακριβώς η δυσκολία τών συγκυριών πού καθιστά ιδιαιτέρως σημαντική τήν ενίσχυση πνευματικών δεσμών μεταξύ ανθρώπων πού αναζητούν τήν αλήθεια στήν Ορθοδοξία καί υποβάλλονται σέ θυσίες γι’ αυτό.

Στόν ακόλουθο σύνδεσμο μπορείτε νά δήτε λίγο από τήν δραστηριότητα τού π. Benedikt…

Επικαλούμενος τίς πατρικές σας ευχές αναμένω απάντησή σας, αλλά καί ερωτήσεις σας!

Μ.Π. – L. Σουηδία».

Έτσι, πραγματοποιήθηκε αυτό τό ταξίδι-Σεμινάριο τών μελών τής ορθοδόξου αυτής κοινότητος.

Τήν ομάδα αποτελούσαν άνθρωποι υψηλού μορφωτικού καί επαγγελματικού επιπέδου: –Διάκονος, κοινωνικός λειτουργός στήν υποδοχή παιδιών μεταναστών. –Ιατρός, διευθυντής Κλινικής, πρ. πάστορας. –Θεραπευτής καί εκπαιδευτής θεραπευτών νέων μέ εθισμό στά ναρκωτικά, στό έγκλημα κλπ. –Ζωγράφος καί Αγιογράφος. –Ψυχολόγος γιά παιδιά προσχολικής ηλικίας, αλλά καί γιά ενήλικες. –Ψυχοθεραπευτής οικογενείας. –Ιατρός στόν σουηδικό στρατό. –Καθηγήτρια. –Οδοντίατρος, πρ. λουθηρανή διακόνισσα. –Ιστορικός πολιτισμού. –Καθηγητής Πανεπιστημίου στήν ελληνική καί ρωσική φιλοσοφία.

Όλοι αυτοί ξεκίνησαν τό μακρινό ταξίδι όχι γιά νά επισκεφθούν τά ελληνικά νησιά καί τίς ακρογιαλιές μας, όχι γιά τά τουριστικά αξιοθέατα, αλλά γιά νά τροφοδοτηθούν πνευματικά καί νά λύσουν θεολογικές απορίες. Όπως φάνηκε από τίς ερωτήσεις τους, ήρθαν καλά προετοιμασμένοι. Είχαν ήδη διαβάσει τά βιβλία τού Σεβασμιωτάτου πού κυκλοφορούν στήν αγγλική γλώσσα (δέν έχουν μεταφρασθή ακόμη στά σουηδικά) ή τά είχαν διδαχθή στά σεμινάρια πού διοργανώνει ο π. Βενέδικτος καί οι ερωτήσεις ήταν πολύ συγκεκριμένες. Γιά παράδειγμα:

Η ψυχή αποτελείται από τό λογιστικό, τό θυμικό καί τό επιθυμητικό μέρος. Άν θεραπευθή τό λογιστικό καί τό θυμικό, μέ τήν μέθοδο πού περιγράφετε, μπορούμε νά περιμένουμε νά θεραπευθή έτσι καί τό επιθυμητικό μέ τά πάθη του; – Ποιά μέθοδο ψυχοθεραπείας θά προτείνατε νά χρησιμοποιώ ως Ορθόδοξος σέ ασθενείς πού δέν είναι ορθόδοξοι; – Στήν εποχή μας κυκλοφορούν πολλές θεωρίες καί πολλές σχολές πού ισχυρίζονται πώς προσφέρουν θεραπεία. Εσείς έχετε νά μάς δείξετε θεραπευμένους ανθρώπους; – Ποιά είναι η μέθοδος γνωριμίας μέ τόν Θεό; Τήν γνωρίζετε; – Ποιές ψυχολογικές σχολές ταιριάζουν μέ τήν ορθόδοξη διδασκαλία καί πώς θά μπορούσα νά τίς χρησιμοποιήσω; – Ο άνθρωπος αποτελείται από ψυχή καί σώμα. Σύμφωνα μέ αυτά πού μαθαίνουν οι νέοι σήμερα υπάρχει μόνο σώμα, δέν υπάρχει τό ψυχικό κομμάτι, οπότε δέν καταλαβαίνουν γιατί νά φροντίζουν τήν ψυχή. Πώς μπορούμε νά τό αντιμετωπίσουμε αυτό; – Ο άνθρωπος έχει πέντε αισθήσεις πού επικοινωνεί μέ τόν αισθητό κόσμο. Επιπλέον υπάρχει ο νούς μέ τόν οποίο μπορεί νά επικοινωνή μέ τήν πραγματικότητα τού Θεού. Θά μπορούσατε νά πήτε ότι κατά τόν ίδιο τρόπο χρησιμοποιείτε τήν έκφραση ότι ο νούς είναι τό μάτι τής ψυχής; Η σωματική όραση είναι μία από τίς πέντε σωματικές αισθήσεις, θά μπορούσατε νά πήτε μέ κάποια αντιστοιχία ότι υπάρχουν περισσότερες τής μιάς αισθήσεις τού νού, δηλαδή νά μιλήσουμε γιά ακοή τού νού ή αφή τού νού κλπ.; – Έχουμε πεί ότι η ψυχή διαιρείται σέ τρία μέρη. Επίσης γράφετε ότι ο άγ. Γρηγόριος Παλαμάς μιλάει γιά νού, λόγο καί πνεύμα καί ο νούς είναι η δύναμη τής ψυχής, λόγος η προσευχή κλπ. Λέμε ότι ο άγ. Γρηγόριος ο Σιναΐτης μιλάει γιά τό θυμικό, τό παθητικό… Πώς συνδυάζονται αυτά τά δύο καί πώς συνδέονται αυτά; – Είπατε ότι η λογική δέν μπορεί νά εξηγήση τά πάντα, αλλά διαβάζοντας πρόσφατα δύο διαφορετικά σουηδικά βιβλία, σύγχρονα, μέ ψυχιατρικό ενδιαφέρον, καταλαβαίνω ότι η τελευταία τάση σέ αυτό πού ονομάζουμε ψυχιατρική είναι ότι πιέζουν πολύ καί λένε αυτολεξεί ότι είμαστε ο εγκέφαλός μας. Δηλαδή: Ξεχάστε όλα αυτά πού ξέρατε περί ψυχής καί οτιδήποτε μεταφυσικό, είμαστε ο εγκέφαλός μας. Τό έχουμε πλέον κατοχυρώσει μέ τήν έρευνα πού κάναμε. Οπότε εδώ υπάρχει ενδιαφέρον. Πώς νά απαντήσουμε; – Συμφωνείτε μέ τήν θεραπευτική μέθοδο τών «δώδεκα βημάτων» πού έχει πολλά στοιχεία θρησκευτικά; – Τί σημαίνει γιά εσάς τό ότι έχετε υπάρξει πνευματικό τέκνο τού π. Σωφρονίου καί τού αγ. Σιλουανού; – Λέτε ότι η θεολογία δέν έχει σχέση μέ τή φιλοσοφία. Ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς χρησιμοποιεί όμως πολύ καλά τήν Αριστοτελική φιλοσοφία στό έργο του “Υπέρ τών ιερώς ησυχαζόντων”. Μήπως είναι τελικά απαραίτητη η φιλοσοφία στή θεολογία; κ.ά.

Ο Σεβασμιώτατος αφιέρωσε όλο τό πρωί καί τό απόγευμα επί δυό ημέρες γιά νά απαντάη στά ερωτήματα πού τέθηκαν, αφού πρώτα έκανε μιά εισαγωγή κατάλληλη γιά προσηλύτους Χριστιανούς πού αναζητούν τήν ορθόδοξη πίστη. Είχε έτσι τήν ευκαιρία νά παρουσιάση σέ ένα έντονα διψασμένο ακροατήριο ολοκληρωμένα τήν διδασκαλία τής Εκκλησίας γι’ αυτά τά θέματα. Τόνισε ότι η θεολογία είναι μιά εμπειρική επιστήμη, όπως η φυσική καί η ιατρική, καί όχι φιλοσοφικός στοχασμός. Στήν εφαρμογή της αυτή η επιστήμη αγιάζει τούς ανθρώ­πους, οι οποίοι αποτελούν τήν απόδειξη τής ορθότητας τής θεραπείας της. Αντίθετα, οι διάφορες σχολές τής ψυχολογίας καί τής ψυχο­θεραπείας δέν γνωρίζουν τόν υγιή, προπτωτικό άνθρωπο, παρά μόνο τόν μεταπτωτικό, εμπαθή άνθρωπο. Ως μιά καλή μέθοδο πού μπορεί νά εφαρμοσθή σέ μή-Ορθοδόξους ασθενείς πρότεινε τήν υπαρξιακή ψυχολογία τού Βίκτορ Φράνκλ, η οποία επικεντρώνεται στήν εύρεση νοήματος στήν ζωή.

Επίσης, ανέπτυξε τά σχετικά μέ τήν ασκητική τών Πατέρων τής Εκκλησίας, ομίλησε γιά τήν θεολογία τού αγίου Γρηγορίου τού Παλαμά, αναφέρθηκε στό τί έχει νά πή η Εκκλησία στήν σύγχρονη εποχή μέ τίς επιστημονικές γνώσεις στήν βιολογία, τήν φιλοσοφία, τήν κοινωνιο­λογία, τήν ψυχολογία καί γενικά απάντησε διεξοδικά καί πρακτικά σέ όλες τίς ερωτήσεις πού τού υπεβλήθησαν.

Οι συναντήσεις πραγματοποιήθηκαν στό Πνευματικό Κέντρο τής Ιεράς Μητροπόλεως μετά τήν Θ. Λειτουργία στόν Ι. Ν. Αγίου Δημητρίου όπου χοροστάτησε καί έψαλε ο Σεβασμιώτατος, στήν Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Βομβοκού, στό Επισκοπείο καί στό Ιερό Ησυχαστήριο Παναγίας Γοργοεπηκόου. Οι συζητήσεις γίνονταν άλλοτε στά ελληνικά-σουηδικά, μέ μεταφραστή τόν Έλληνα γιατρό Μ.Π., καί άλλοτε στά ελληνικά-αγγλικά μέ μεταφραστή τόν κ. Αναστάσιο Φιλιππίδη, καί διαρκούσαν 7-8 ώρες ημερησίως. Τέλος, τήν δεύτερη ημέρα παρετέθη πλούσιο γεύμα στούς επισκέπτες, σέ χριστιανικό σπίτι τής Ναυπάκτου, καί είχαν έτσι τήν ευκαιρία νά γνωρίσουν καί τήν πατροπαράδοτη ελληνική φιλοξενία.

Κατά τήν τελευταία συνάντηση ανταλλάχθηκαν αναμνηστικά δώρα καί ο π. Βενέδικτος ευχαρίστησε τόν Σεβασμιώτατο μέ τά εξής λόγια:

«Σεβασμιώτατε καί αγία Ηγουμένη,

Όταν ο άνθρωπος πιστεύη σέ κάτι, αυτό πραγματοποιείται. Εμείς, πιστεύαμε ότι κάποια στιγμή θά ερχόμασταν εδώ στήν Ναύπακτο καί θά συναντούσαμε τόν Μητροπολίτη Ιερόθεο.

Έχουμε μιλήσει γι’ αυτό από πολύν καιρό, από τήν πρώτη φορά πού διαβάσαμε τό βιβλίο τού Σεβασμιωτάτου Ορθόδοξη Ψυχοθε­ραπεία. Έχω διαβάσει πολλά βιβλία στήν ζωή μου, αλλά μερικά βιβλία μού έχουν δώσει σημαντικές εμπειρίες. Ανάμεσα σέ αυτά είναι τά βιβλία τού αγ. Γρηγορίου τού Παλαμά, τού Μπουλγκάκωφ, τού Φλορένσκι, τού Φλωρόφσκι, καί διαβάζοντας αυτά τά βιβλία έχω νιώσει ότι τό δωμάτιο γεμίζει από χαρά καί φώς καί μέσα σέ αυτά συγκαταλέγω καί τά βιβλία τού Μητροπολίτου Ιεροθέου. Μέσα από αυτήν τήν εμπειρία τών βιβλίων σας πιστεύω ότι υπάρχει ελπίδα γιά τήν χριστιανική πίστη. Είναι ένας επαναστατικός τρόπος σκέψης, ο οποίος παρ’ όλα αυτά δέν είναι καινούριος, αλλά αυτό πού οι Πατέρες έχουν πεί ερμηνεύεται στήν σύγχρονη εποχή, όπου η ανάγκη είναι πολύ μεγάλη.

Πρόκειται νά συνεχίσουμε νά μελετούμε αυτά τά βιβλία καί ελπίζω ότι ο Μητροπολίτης καταλαβαίνει ότι τόν έχουμε ακούσει μέ μεγάλη προσήλωση. Έχετε ανοίξει ένα παράθυρο ελπίδας σήμερα, ότι θά μπορούσαμε νά κανονίσουμε-ετοιμάσουμε ένα σπίτι γιά σάς στήν Σουηδία. Τό σπίτι υπάρχει ήδη, όπως σάς είπαμε καί ερχόμαστε μέ τήν πρόσκληση γιά τήν Σουηδία καί φυσικά αυτή η πρόσκληση απευθύνεται καί στόν εξαίρετο μεταφραστή, τόν Τάσο. Ο ίδιος μιλάω τρείς γλώσσες καί έχω μεταφράσει πολύ στήν ζωή μου, αλλά πρέπει νά παραδεχτώ ότι αυτό ήταν κάτι τό εκπληκτικό.

Καί σάς ευχαριστούμε πολύ εκ καρδίας γι’ αυτήν τήν φιλοξενία… Νιώθουμε ότι έχουμε γίνει δεκτοί εδώ ως βασιλιάδες καί βασίλισσες! Καί όχι μόνο ότι έχουμε γίνει καλοδεχούμενοι, αλλά έχουμε μάθει καί πολλά. Καί όπως είπατε στό αυτοκίνητο καθ’ οδόν πρός τά εδώ, αρχίζω νά πιστεύω ότι αρχίζω νά θεραπεύομαι. Αλλά, όπως έχουμε πεί, τό νά θεραπευθή κάποιος είναι πολύ μεγάλη κουβέντα γι’ αυτό είμαι επιφυλακτικός…

Πάντως κάτι έχει συμβεί σέ όλους μας εδώ στήν Ναύπακτο. Δέν πρόκειται νά ξεχάσουμε αυτές τίς ημέρες καί πιστεύω ότι αυτό πού λέω αντικατοπτρίζει όλων τήν αίσθηση. Μάς έχουν αγγίξει αυτές οι συζητήσεις καί μάς έχουν συγκλονίσει. Ο ίδιος πρέπει νά ομολογήσω ότι σχεδόν έχω φτάσει στό σημείο νά κλάψω, νά αρχίσουν τά δάκρυα σέ πολλά σημεία, αλλά εφ’ όσον είμαι Ορθόδοξος Χριστιανός, πρέπει νά κρατιέμαι γιά νά μήν πιστεύω ότι αυτός ο συναισθηματισμός είναι τού νοός».

Καί γιά όσους από εμάς γίναμε κατά τόν έναν ή άλλο τρόπο μάρτυρες τού ευλογημένου αυτού σεμιναρίου, η εμπειρία ήταν μοναδική.

Α.Φ.-Α.Κ.

ΠΗΓΗ: http://parembasis.gr/