ΑΝΤΙΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΖΩΗ «ὑπήντησαν αὐτῷ δύο δαιμονιζόμενοι ἐκ τῶν μνημείων ἐξερχόμενοι, χαλεποὶ λίαν, ὥστε μὴ ἰσχύειν τινὰ παρελθεῖν διὰ τῆς ὁδοῦ ἐκείνης»τοῦ Ἀρχιμ. Ἱεροθέου Βλάχου

 Ἀντικοινωνικὴ ζωὴ  

Ἀπὸ τὸ βιβλίοτοῦ Ἀρχιμ. Ἱεροθέου Βλάχου
(νῦν Μητρ. Ναυπάκτου)«Ὀσμὴ Γνώσεως»Ἐκδόσεις «Τέρτιος»,
Κατερίνη 1985, σελ. 123-126

 «ὑπήντησαν αὐτῷ δύο δαιμονιζόμενοι ἐκ τῶν μνημείων ἐξερχόμενοι,
χαλεποὶ λίαν, ὥστε μὴ ἰσχύειν τινὰ παρελθεῖν διὰ τῆς ὁδοῦ ἐκείνης». 
(Ματθ. η´ 28)

.          Ἡ συνάντηση τοῦ Χριστοῦ μὲ τοὺς δύο δαιμονιζομένους ἦταν μία ἀποκάλυψι ἀφ’ ἑνὸς μὲν τοῦ πραγματικοῦ προσώπου καὶ ἔργου τοῦ διαβόλου καὶ ἀφ’ ἑτέρου τῆς δυνάμεως τοῦ Χριστοῦ. Ἀκόμη τὰ ὅσα ἔγιναν στὴν Χώρα τῶν Γεργεσηνῶν ἀποδεικνύουν τὸ ἀντικοινωνικὸ ἔργο τοῦ διαβόλου καὶ τὸ κατ’ ἐξοχὴν κοινωνικὸ ἔργο τοῦ Χριστοῦ.
.          Στὴν συνέχεια θὰ λεχθοῦν μερικὲς παρατηρήσεις γύρω ἀπὸ τὴν ἀντικοινωνικότητα τοῦ διαβόλου, γιατί δυστυχῶς σήμερα οἱ ἄνθρωποι παρουσιάζουν τὴν ἁμαρτία σὰν τὸ πιὸ φυσικὸ γεγονός, ἐνῶ εἶναι παρὰ φύσι καὶ ἀντικοινωνικὴ κατάστασι.

Τὸ πρόσωπο τοῦ διαβόλου

.          Στὸ σημερινὸ θαῦμα φαίνεται καθαρὰ ὅτι ὁ διάβολος εἶναι πρόσωπο, ὀντότης, καὶ ὅτι τὸ ἔργο του εἶναι καταστρεπτικὸ γιὰ ὅλη τὴν δημιουργία. Τὰ δαιμόνια κατέλαβαν τὸ σῶμα τῶν ἀνθρώπων ἐκείνων, ὁμιλοῦσαν προσωπικὰ μὲ τὸν Χριστό, Τὸν παρακαλοῦσαν νὰ τοὺς ἐπιτρέψη νὰ εἰσέλθουν εἰς τοὺς χοίρους καὶ ὅταν ἐπετράπη, τότε ἡ ἀγέλη τῶν χοίρων «ὥρμησε κατὰ τοῦ κρημνοῦ εἰς τὴν θάλασσαν καὶ ἀπέθανον ἐν τοῖς ὕδασι».
.          Αὐτὰ τὰ γεγονότα, ὅπως καὶ ὅλα τὰ περιστατικὰ τῆς Ἁγίας Γραφῆς, εἶναι ἕνας καθρέπτης καθαρώτατος ποὺ μᾶς φανερώνει τί εἶναι ὁ διάβολος. Μερικοὶ σύγχρονοι ἐπηρεασμένοι ἀπὸ διάφορα ἰδεολογικὰ καὶ φιλοσοφικὰ ρεύματα, ἰσχυρίζονται ὅτι ὁ διάβολος εἶναι μία ἁπλῆ προσωποποίηση τοῦ κακοῦ, εἰκόνες φαντασιόπληκτων Χριστιανῶν ποὺ ἐπιμένουν νὰ βλέπουν παντοῦ δαιμόνια. Μάλιστα εἰρωνεύονται κάθε διδασκαλία περὶ τοῦ διαβόλου. Ὅμως κατὰ τὴν Ἁγία Γραφὴ ὁ Κύριος ἔγινε σὰρξ «ἴνα διὰ τοῦ θανάτου καταργήσῃ τὸν τὸ κράτος ἔχοντα τοῦ θανάτου, τουτ’ ἔστιν τὸν διάβολον» (Ἑβρ. β´14). «Εἰς τοῦτο ἐφανερώθη ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ἵνα λύςῃ τὰ ἔργα τοῦ διαβόλου» (Α´ Ἰω. γ´ 8).
.          Κατὰ τὴν Βιβλικοπατερικὴ παράδοσι ὁ διάβολος δὲν εἶναι προσωποποίησι τῶν παθῶν, ἀλλὰ πρόσωπο ποὺ δημιουργήθηκε ἀπὸ τὸν Θεὸ ὡς ἄγγελος καὶ ὅταν ἔχασε τὴν κοινωνία μαζί Του, ἔγινε σκοτεινὸ πνεῦμα, διάβολος. Ὁ διάβολος, ὡς πρόσωπο, ἔχει αὐτεξούσιο δηλ. ἐλευθερία, τὴν ὁποία δὲν παραβιάζει, οὔτε καταργεῖ ὁ Θεός. Ἡ Παντοδυναμία τοῦ Θεοῦ, σύμφωνα μὲ τὴν βούλησί Του, δὲν καταργεῖ τὴν ἐλευθερία τῶν λογικῶν ὄντων. Ἔτσι ἀφήνει τὸν διάβολο νὰ ἐργάζεται τὸ κακό, ἐπειδὴ εἶναι πρόσωπο, ὅμως περιορίζει τὸ καταστρεπτικό του ἔργο μὲ τὴν ἀγάπη καὶ τὴν φιλανθρωπία Του. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος μετανοεῖ τὸν συγχωρεῖ καὶ κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπο περιορίζει τὸ βασίλειο τοῦ πονηροῦ, ἡ τελικὴ ὅμως κατάργησι τοῦ κράτους τοῦ διαβόλου θὰ γίνη κατὰ τὴν Δευτέρα Παρουσία.
.          Τὸ ἔργο τοῦ διαβόλου εἶναι καταστρεπτικό. Μισεῖ ὑπερβολικὰ τὸν ἄνθρωπο καὶ ὅλη τὴν δημιουργία. Διακατέχεται ἀπὸ ὑπερβολικὴ θανατηφόρο μισανθρωπία. Ἐμπνέει σκέψεις ἐναντίον τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ συνανθρώπου του, ἐπηρεάζει τὴν βούλησι τοῦ ἀνθρώπου, ἐνεργεῖ στὴν φύσι ὀντολογικά. Οἱ Πατέρες λένε ὅτι ἐπειδὴ οἱ ἄνθρωποι δὲν μποροῦσαν νὰ καταλάβουν τὴν ὕπαρξι καὶ μανία τοῦ διαβόλου, ποὺ ἐκδηλώνεται μὲ τὶς προσβολὲς ἐναντίον τῆς ψυχῆς, γι’ αὐτὸ ὁ Θεὸς παραχωρεῖ νὰ εἰσέρχεται καὶ στὸ σῶμα, ὥστε ὅλοι νὰ ἐννοήσουμε τὴν μανία του. Ἐπίσης, ὅπως εἴδαμε στὸ σημερινὸ θαῦμα, ἐπέτρεψε ὁ Θεὸς νὰ εἰσέλθουν τὰ δαιμόνια στοὺς χοίρους, ποὺ ὥρμησαν ἀμέσως στὴν θάλασσα, γιὰ νὰ φανῆ ὅτι οἱ δαίμονες θὰ κατέστρεφαν τελείως τοὺς ἀνθρώπους, ἂν δὲν ἀναχαιτίζονταν ἀπὸ τὴν δύναμη τοῦ Θεοῦ. Πράγματι ὁ διάβολος ἤθελε νὰ θανατώση μὲ μιᾶς ὁλόκληρη τὴν ἀνθρωπότητα, ἀλλὰ δὲν μπορεῖ γιατί ὁ Θεὸς εἶναι «ὁ ζωοποιῶν τὰ πάντα».

Ἡ ἀντικοινωνικὴ ζωὴ

.          Στὴν σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπὴ βλέπουμε καὶ κάτι ἄλλο. Ὅτι ὅταν οἱ δύο ἄνθρωποι κατελήφθησαν ἀπὸ τὰ δαιμόνια, βγῆκαν ἔξω ἀπὸ τὶς πόλεις καὶ τὶς οἰκογένειές τους, κατοικοῦσαν στὰ μνήματα, ἦταν «χαλεποὶ λίαν» δηλ. φόβος καὶ τρόμος τῶν ἀνθρώπων. Ἄρα καταληφθέντες ὑπὸ τοῦ δαιμονίου ἔγιναν ἀντικοινωνικοί. Αὐτὸ εἶναι μία μεγάλη ἀλήθεια ποὺ παρουσιάζεται στὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ φυλάσσεται στὴν Ἐκκλησία.
.          Κάθε ἁμαρτία εἶναι ἀπώλεια τῆς θείας Χάριτος καὶ καταστροφὴ τῆς κοινωνίας. Π.χ. ὅταν κλέβουμε ἀπομακρυνώμαστε ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ βλάπτουμε τὸν συνάνθρωπό μας, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ διασπᾶται ἡ κοινωνία ἀγάπης. Ἡ μισοθεΐα καὶ ἡ μισανθρωπία εἶναι στενώτατα συνδεδεμένες. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς μᾶς λέγει ὅτι οἱ ἁμαρτωλοὶ εἶναι χειρότεροι ἀπὸ τοὺς δαιμονιζομένους κατὰ τὸ σῶμα. Διότι οἱ δαιμονισμένοι κατακομματιάζουν τὰ σώματά τους καὶ βλάπτουν τοὺς παρευρισκομένους, ἐνῶ οἱ ἁμαρτωλοὶ μὲ τὶς πονηρὲς ἐπιθυμίες καὶ πράξεις διαφθείρουν καὶ τὶς δικές τους ψυχὲς καὶ τὶς ψυχὲς αὐτῶν ποὺ τοὺς πλησιάζουν. Οἱ δαιμονισμένοι κατὰ τὸν καιρὸ τοῦ θανάτου λυτρώνονται ἀπὸ τὴν ἐπήρεια τῶν δαιμόνων, ἀφοῦ ξεχωρίζεται ἡ ψυχὴ ἀπὸ τὸ σῶμα, ἐνῶ «οἱ ἀμετανοήτως ἁμαρτάνοντες» ἔχουν αἰώνια βλάβη. Ὅλοι σπλαχνιζόμαστε ἐκεῖνον ποὺ ἐνοχλεῖται ἀπὸ τὸν δαίμονα στὸ σῶμα, ὅλοι ὅμως μισοῦμε τὸν φονιά, τὸν φιλάργυρο, τὸν ὑπερήφανο, τὸν ἀναίσχυντο καὶ ἀνυπότακτο. Ὁ δαιμονισμένος καταλαμβάνεται ἀπὸ τὸ δαιμόνιο χωρὶς νὰ τὸ θέλει, ἐνῶ ὁ «φιλαμαρτήμων» μὲ τὴν θέλησή του κάνει κακό. Αὐτὰ δείχνουν τὴν ἀντικοινωνικότητα τῆς ἁμαρτίας.
.          Πολλὲς ἀναρχικὲς (ἀντικοινωνικὲς) ἐνέργειες, ποὺ βλέπουμε νὰ ἐκδηλώνονται στὴν σημερινὴ κοινωνία, τὸ φοβερὸ κύμα βίας, εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς ἁμαρτίας. Οἱ πόλεμοι καὶ οἱ διάφορες ἀκαταστασίες ἔχουν αἰτία τὴν φιλαργυρία καὶ τὴν φιληδονία, ἄλλοτε τῶν πλουσίων γιὰ νὰ διαφυλάξουν καὶ νὰ αὐξήσουν τὰ ἀγαθά τους καὶ ἄλλοτε τῶν πτωχῶν γιὰ νὰ ἀποκτήσουν καὶ αὐτοί. Ὁ ἀδελφόθεος Ἰάκωβος γράφει: «Πόθεν πόλεμοι καὶ μάχαι ἐν ὑμῖν; οὐκ ἐντεῦθεν ἐκ τῶν ἡδονῶν ὑμῶν τῶν στρατευομένων ἐν τοῖς μέλεσιν ὑμῶν;» (Ἰακ. δ´1). Ἡ ἐπισώρευσι τῶν ὑλικῶν σὲ λίγους ἀνθρώπους δημιουργεῖ πολλὰ προβλήματα στὸ κοινωνικὸ σύνολο, εἶναι πηγὴ ἀκαταστασίας, ὅπως ἡ συγκέντρωσι τοῦ αἵματος στὴν καρδιὰ προκαλεῖ πολλὲς ἀνωμαλίες καὶ θάνατο ἀκόμη. Μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι καὶ ἡ ἀρρωστημένη κατάστασι ἀπὸ τὴν ἔλλειψι τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν δημιουργεῖ ἰσάριθμα προβλήματα.
.          Ἔτσι ἡ ἁμαρτία εἶναι παρὰ φύσι ζωή, ἐνῶ ἡ ἐν Χριστῷ ζωὴ ποὺ συνδέεται μὲ τὴν ταπείνωσι καὶ τὴν ἀγάπη εἶναι ἡ πιὸ φυσικὴ καὶ κοινωνικὴ ζωή. Εἶναι μεγάλο ψέμα αὐτὸ ποὺ διαδίδεται ὅτι ὁ Χριστιανισμὸς εἶναι ἀπόκοσμος καὶ ἀντικοινωνικός. Ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ εἶναι ὁ πλέον κοινωνικός. Ἔξω ἀπὸ τὸν Θεὸ δὲν ὑπάρχει φυσικότης.
.          Αὐτὸ εἶναι τὸ μισάνθρωπο πρόσωπο τοῦ διαβόλου καὶ τὸ ἀντικοινωνικό του ἔργο. Τὸ κακὸ εἶναι ὅτι ἡ παιδεία καὶ ὅλος ὁ πολιτισμός μας ἀγνοεῖ αὐτὴν τὴν πραγματικότητα. Ὄχι μόνο δὲν τὰ ἀντιμετωπίζει, ἀλλὰ οὔτε μιλάει γιὰ τὸν διάβολο καὶ τὴν ἁμαρτία. Γι’ αὐτὸ μποροῦμε μὲ βεβαιότητα νὰ ποῦμε, ὅτι ἀφήνουν τὸν ἄνθρωπο ἀλύτρωτο, ἀνίσχυρο καὶ ἀδύνατο. Αὐτὸ τὸ ἔργο κάνει ἡ Ὀρθόδοξη ἀνθρωπολογία, σωτηριολογία καὶ ποιμαντική, γι’ αὐτὸ καὶ εἶναι ἡ κατ’ ἐξοχὴν παιδεία ποὺ βγάζει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὸν ἐγκλωβισμό του στὴν πλάνη τοῦ διαβόλου καὶ τῆς ἁμαρτίας καὶ τὸν καθιστᾶ ἐλεύθερο. Χωρὶς αὐτὴ τὴν ἀναφορὰ καὶ τὴν προσπάθεια ὁ ἄνθρωπος εἶναι στὴν κυριολεξία μονοδιάστατος.