Ιστορική Ομιλία (mp3) Γέροντος Γαβριήλ Διονυσιάτου «Το Βήμα του Αποστόλου Παύλου»

Γέροντος Γαβριήλ Διονυσιάτου
«Το Βήμα του Αποστόλου Παύλου» (1979) (mp3)

(Η ΟΜΙΛΙΑ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ)

Η Ιερά Μονή του Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου φέρει σήμερα στην επιφάνεια από το παρελθόν μιά ακόμη ομιλία πολλής ωφελείας και ιστορικής σημασίας, την οποία εκφώνησε ο γνωστός οσιακής ζωής Γέρων Γαβριήλ (1886-1983), Ηγούμενος της Ιεράς Μονής του Οσίου Διονυσίου Αγίου Όρους.

Η ομιλία αυτή, ένδακρυς σε πολλά σημεία της, αποκαλύπτει την παλλόμενη από αγάπη για τους Αγίους και τη Μακεδονία μας καρδιά του Γέροντος Γαβριήλ · εκφωνήθηκε  τον Ιούνιο του 1979 στη Θεσσαλονίκη, «την ωραιοτέραν πόλιν των Βαλκανίων», όπως είπε, ενώπιον  του μακαριστού Παναγιωτάτου Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης κυρού Παντελεήμονος Β΄ (Χρυσοφάκη) και ακροατηρίου, και μεταφέρεται εδώ από κασσέττα.

Ο Γέρων Γαβριήλ, αποδεικνύει εν πρώτοις βάσει των πηγών, ότι η εβραϊκή παροικία της Θεσσαλονίκης κατά την εποχή του Αποστόλου Παύλου, ο χώρος όπου ο Απόστολος των Εθνών εκήρυξε τον Χριστιανισμό, εντοπιζόταν στο σημερινό κέντρο της πόλεως, περί την Πλατεία Αριστοτέλους, και όχι στην περιοχή του Αγίου Μηνά· επιμένει, λοιπόν, στην ανάγκη ανεγέρσεως Βήματος του Αποστόλου Παύλου στο κέντρο της συμπρωτεύουσας της Ελλάδος - και της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας - τονίζοντας αφ’ ενός τη μεγίστη σημασία του Αποστόλου Παύλου για τη Θεσσαλονίκη, πόλη η οποία κατέστη γνωστή παγκοσμίως με τις δύο Προς Θεσσαλονικείς επιστολές του, αφ΄ ετέρου δε ότι ο Απόστολος Παύλος αποτελεί μαζί με τον Άγιο Δημήτριο και τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά συμπολιούχο της Θεσσαλονίκης. Προτείνει τη μεταφορά του αγάλματος του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Πλατεία Αριστοτέλους, ώστε με τη μορφή του φιλοσόφου να συμβολίζεται «η πνευματικότης η ελληνική»  και με του Βασιλέως Αλεξάνδρου του Μακεδόνος «η αλκή και η γενναιότης της φυλής μας».  Ο Γέρων Γαβριήλ υπενθυμίζει ακόμη ότι ο Λευκός Πύργος, ο οποίος πριν το 1909 ονομαζόταν από τους κατακτητές Τούρκους «Πύργος του αίματος», είναι παντελώς ακατάλληλος για έμβλημα της Θεσσαλονίκης, ως τόπος βασάνων ήδη πολύ πριν την Τουρκοκρατία.
Η ομιλία αυτή, αποκαλυπτική της βαθειάς φιλοπατρίας των Αγιορειτών Πατέρων και της ιδιαίτερης σχέσης του  Αγίου Όρους με τη Θεσσαλονίκη, περιέχει και πολλές ιστορικές λεπτομέρειες για το Άγιον Όρος, τη Θεσσαλονίκη και την εθνική προσφορά των Αθωνιτών.

«Όλα τα απαρνούμεθα, και τους γονείς μας και τους αδελφούς μας και τα σπίτια μας, και πηγαίνομεν εις το Άγιον Όρος, προπαντός οι Αγιορείται Μοναχοί. Αλλά τα ιδανικά της Πατρίδος μας τα έχομε μες στην καρδιά μας! Μες στην καρδιά του Αγιορείτου Μοναχού είναι με χρυσά γράμματα γραμμένα ΠΙΣΤΙΣ και ΠΑΤΡΙΣ!».

«Εμείς πρέπει να είμεθα αφωσιωμένοι εις την Πίστιν και την Πατρίδα. Αυτά τα νέα συστήματα, αι νέαι ιδέαι, αι εξτρεμιστικαί αυταί νέαι ιδέαι, να μην έχουν θέσιν εις την καρδιάν μας».
«Με την δύναμιν της ελευθερίας ανέθορε από την τέφραν του 1917 η περικαλλής αυτή νέα Θεσσαλονίκη, το καμάρι της Πατρίδος μας, η ωραιοτέρα πόλις των Βαλκανίων, αυτή την οποίαν ζηλοφθονούν μερικά τσακάλια του βορρά, αλλά ματαιοπονούν, αέρα δέρουν! Η Θεσσαλονίκη μας ήτο ανέκαθεν, είναι και θα είναι ελληνική!»

»Χρόνια και χρόνια θα περνούν, αιώνες θα διαβαίνουν,
»Και τη Θεσσαλονίκη μας, με μητρική λαχτάρα,
»θε ν’ αγκαλιάζει στοργικά η αθάνατη Ελλάδα!

************************************************************************

Ο Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ Διονυσιάτης (1886 - 25 Ὀκτωβρίου 1983), κατά κόσμον Γεώργιος Καζάσης από τα Μεσενικόλα Καρδίτσας, υπήρξε «εις εκ των σημαντικωτέρων εκπροσώπων της συγχρόνου μοναστικής ζωής, ου μόνον της εν Άθω, αλλά και της εν Ελλάδι καθόλου, διακρινόμενος επί αγιότητι βίου, διοικητική ικανότητι και συγγραφική δραστηριότητι». Γενόμενος Μοναχός το 1910 σε ηλικία 24 ετών στο Ιερό Κοινόβιο του Οσίου Διονυσίου του Αγίου Όρους, επέδειξε σπάνια υπακοή και εργατικότητα, υπηρετών δε στο Μετόχιο της Μονής στο Ορφάνι του Όρους Παγγαίου, συνελήφθη από τους Βουλγάρους κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και μεταφέρθηκε στη Βουλγαρία ως όμηρος, όπου υπέστη πολλές ταλαιπωρίες και κακώσεις. Το 1936 ανήμερα της πανηγύρεως της Μονής του χειροτονήθηκε Ιερομόναχος και προχειρίσθηκε αυθημερόν και σε Ηγούμενο της Μονής. Πέραν της μετά ταύτα δραστηριότητός του για την ανακαίνιση και οργάνωση της Μονής του, ο Γέρων Γαβριήλ αναδείχθηκε φωτεινή παρουσία που πρωτοστάτησε σε όλες τις εκδηλώσεις του αγιορειτικού μοναχικού βίου, μετέσχε στη δεκαετία του 1960 σε συνέδρια εγχώρια και διεθνή και έδωσε διαλέξεις με σκοπό την εκ νέου επάνδρωση του Αγίου Όρους, διεκρίθη ως Πνευματικός-εξομολόγος, αλλά και ως συγγραφεύς πνευματικών βιβλίων βάσει της διδασκαλίας των Νηπτικών Πατέρων, που ήσαν πάντοτε τό εντρύφημά του.
Σύμφωνα με τη μαρτυρία ανθρώπων που τον γνώρισαν «η πρώτη μου συντυχία με τον αείμνηστο ήταν τόσο ενθαρρυντική, τόσο στυλωτική, τόσο ψυχωφελής. Και ήταν ο ίδιος τόσο μειλίχιος, τόσο γλυκύς, τόσο πειστικός. Δεν απαιτούσε, αλλά ενέπνεε τον σεβασμό ... Φυσιογνωμία πεπνυμένου ταγού και χαρισματούχου Καθηγουμένου της Ι. Μονής Διονυσίου· σε στιγμές δε δυσκολιών και αποριών, [φυσιογνωμία] πρωτοπόρου ολοκλήρου του Αγίου Όρους στις ιστορικές πορείες του. Πανέξυπνος παρατηρητής “των καιρών”, και γρήγορος εισηγητής και λήπτης αποφάσεων, ευέλικτος διπλωμάτης στις ιστορικές κρίσεις, υπέροχος συζητητής και αναλυτής γεγονότων και φαινομένων, μοναδικός σε αγιορείτικο ύφος και εννοιολογική ορθοφωνία στις από αναλογίου αναγνώσεις του και στις επιστημονικές εν κόσμῳ διαλέξεις του, σκληροτράχηλος διεκδικητής των δικαίων του Αγίου Όρους έναντι των πολιτειακών αδικιών. Και όταν τον ρωτούσαν για τίτλους και τόπους σπουδών, χαριτωμένη η απάντησίς του: “Στο Πανεπιστήμιο της ερήμου...” [...] Και ήταν να θαυμάζη κανείς, πώς εκείνα τα ροζιασμένα χέρια που τα φοβόταν οι τσάπες και τα δικέλλια των κήπων και των αμπελιών της Μονής του, μπορούσαν να χαράσσουν τέτοιες γραμμές και να συντάσσουν τέτοιας σημασίας και αξίας κείμενα [...] Πετραχήλι εξιδιασμένο και έμπειρο για εξαγόρευσι αμπλακημάτων, για λύσι προβλημάτων, για διόρθωσι βίου και διαγωγών, για άφεσι αμαρτιών, για φωτισμό νοός, για έλλαμψι καρδιακή, για διάπλευση ασφαλή στο πέλαγος της ζωής».

(ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ :  «Γαβριήλ ο Διονυσιάτης», ΘΗΕ 4 (1964), στ. 131ε. και ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΡΟΔΟΣΤΟΛΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ, Εισαγωγή στο Από τον κήπο του Παππού· Αγιορειτικές Διηγήσεις Αρχιμ. Γαβριήλ Διονυσιάτου (†), εκδ. «Το Περιβόλι της Παναγίας», Θεσσαλονίκη 1994)