- Γαβριήλ Διονυσιάτου «Το Λαυσαϊκόν του Αγίου Όρους»

\

Εκδότης:  Ιερά Μονή Αγίου Διονυσίου

Ημερομηνία Έκδοσης:  Ιαν. 2004

Τόπος Έκδοσης:  Άγιον Όρος

Σελίδες:  255

Κριτική της πρώτης έκδοσης (1953)

Ο εξέχων Καθηγούμενος της Ιεράς Κοινοβιακής Μονής του Αγ. Διονυσίου Αρχιμ. Γαβριήλ εξέδωκε προ μικρού χρόνου και νέον έργον εξ 115 σελ., μεγάλου σχήματος και 36 εικόνων υπό την επιγραφήν «Λαυσαϊκόν του Αγίου Όρους» εν ω σημειοί ο εκδότης «παρουσιάζει εν είδει αλύσεως, όλην την Αγιορειτικήν πλειάδα των μακαρίων πατέρων του τελευταίου αιώνος μέχρι και των επιζώντων ακόμη μέχρι της σήμερον, με το ιστορικόν εκάστου, καθώς επίσης και ιστορικήν περίληψιν των Ιερών Μονών, Σκητών, Κελλίων, ησυχαστηρίων και λοιπών ασκητηρίων μετά των εν αυτοίς διαλαμψάντων αγίων και θεοφόρων Πατέρων μετά πολλών διηγημάτων αυτών».

Αι εκτιθέμεναι και μέγα ενδιαφέρον κινούσαι ιστορίαι των ενταύθα ευαγών Σκηνωμάτων, η διαυγής και ρέουσα γλώσσα, εις ην εκτίθενται και τα πολλά εν αυτή ανέκδοτα, καθιστούν τούτο τερπνόν και επαγωγόν ανάγνωσμα και εις ημάς έτι τους γνωρίζοντας πρόσωπα και πράγματα Αγιορείτας.

Αλλά παρεκτός τούτου η αξία του έργου τούτου του αγαπητού Καθηγουμένου, φρονούμεν ότι έγκειται αλλαχού, εις το διδακτικόν τούτου. Ο συγγραφεύς απέβλεψεν εις δύο τινά. Πρώτον εις το να καταστήση γνωστόν εις το χριστεπώνυμον πλήρωμα την μεγάλην αξίαν του Αγίου Όρους και τας πολλαπλάς υπηρεσίας του Μοναχισμού προς το Έθνος και την κοινωνίαν και δεύτερον να ωφελήση πνευματικώς. Δια τούτο δεν παραθέτει ξηράν ιστορικήν αφήγησιν, αλλ' εκθέτει περί εκάστου ζητήματος, περί ου ποιείται λόγον και τας εαυτού κρίσεις, αίτινες ως απότοκοι σημαίνοντος στελέχους του συγχρόνου Ορθοδόξου Μοναχισμού και πεπνυμένου δέον να τύχωσι μεγάλης προσοχής.

Πόσον διδακτικά και ορθόδοξα είναι όσα γράφει δια τας υπηρεσίας των Αγιορειτών πνευματικών, περί ων τινές φρονούσιν ότι δήθεν δεν δύνανται να ικανοποιούν σήμερον τας ανάγκας των χριστιανών, διά την αλλαγήν του μοναχικού σκούφου, διά την μη εγκαταβίωσιν εν γήρει των αρχιερέων εν Αγίω Όρει, δια τας πολλάς και υλικάς ακόμη υπηρεσίας του Αγίου Όρους εις το Έθνος, διότι έδωκε εις αυτό 600.000 στρεμ. καλλιεργησίμων γαιών, 200.000 ελαιόδενδρα, 100.000 μωρόδενδρα, εκτός βοσκοτόπων, αμπέλων, υδρομύλων και ελαιομύλων αντί μιάς οκάς αλεύρου κατά στρέμμα!!!

Το ωραίον αυτό βιβλίον μόνον είς ων ενσάρκωσις του μοναχισμού της ορθοδόξου Εκκλησίας, οίος ο Καθηγούμενος Γαβριήλ, ηδύνατο να γράψη. Μεγάλως δε θα ωφεληθή πας Έλλην χριστιανός όστις θα το αναγνώση.

Παρ' όλον ότι παρελήφθησαν ν' αναφερθώσι σημαίνοντες αγιορείται οίοι οι Βαρλαάμ Γρηγοριάτης, Ιωάσαφ Αγιοπαυλίτης κ.ά. εν τούτοις συγχαίροντες τω συγγραφεί ευχόμεθα να μας παρουσιάση και άλλα έργα ως το «Λαυσαϊκόν του Αγίου Όρους».

Ο Καθηγούμενος Γαβριήλ δεν ήτο δυνατόν εις την άνω συγγραφήν αυτού να μη θίξη, ως αληθής μοναχός, το ιδιόρρυθμον και γράφει «ο γενικός πόθος των αγιορειτών να ίδωσι την Λαύραν Κοινόβιον είναι πολυχρόνιος. Θα σκιρτήση ο Άθως από αγαλλίασιν, όταν επιτευχθή τούτο και οι Λαυριώται πατέρες θα αισθανθούν την άφατον εκείνην χαράν της επιστροφής εις την παλαιάν πατρίδα» (σελ. 51). Πόσον ήσυχοι, πόσον απερίσπαστοι θα ήσαν οι πατέρες αυτοί (οι Λαυριώται) αν ίσχυεν ο αρχικός θεσμός του Κοινοβίου; Και περί άλλης Μονής γράφει: «Η μόνη σωτηρία δια την επιβίωσιν της πτωχής ταύτης Μονής είναι το Κοινόβιον. Εάν οι πατέρες θελήσουν να εγκαταλείψουν την ιδιορρυθμίαν και εφαρμόσουν το κοινοβιακόν σύστημα, θα κάμουν θεάρεστον έργον και συνάμα σωτήριον ...».

Τι να προσθέσωμεν ημείς εις τους σοφούς τούτους λόγους; Άλλως τε πολλάκις τα αυτά δι' άλλων λέξεων εγράψαμεν. Ευχόμεθα να εκπληρωθή ο γενικός ούτος πόθος του αγιορειτικού κόσμου. Οι δε αγαπητοί Λαυριώται ας μη αρνηθώσι να προσφέρωσι την μεγάλην ταύτην χαράν εις τον γηραιόν Άθω.